Vijver aanleggen: duidelijke stap-voor-stap handleiding

Een vijver aanleggen is een flinke klus, maar zal voor de gemiddelde doe-het-zelver of tuinier geen al te grote problemen opleveren. Met een goede voorbereiding en de instructies die je op deze pagina leest, kun je stap voor stap je eigen vijver probleemloos aanleggen.

Begin nooit zomaar te graven, maar zorg altijd voor een goed ontwerp van de vijver. Zo’n ontwerp bestaat uit een plattegrond, een dwarsprofiel van de vijver en een beplantingsplan. Meer informatie over een vijver ontwerpen vind je hier.

Vijver aanleggen: beste tijd

Een vijver kun je het hele jaar door aanleggen, maar de beste tijd is het (vroege) voorjaar. De nieuwe vijver heeft dan direct na het opstarten een volledig groeiseizoen voor de boeg, waarin de waterplanten goed kunnen gaan groeien en de vijver een biologisch evenwicht kan opbouwen. Een goede tweede optie is aanleg in de herfstperiode, waarbij de vijver in het daarop volgend voorjaar aangeplant wordt.
Aanleg in de tussenliggende maanden betekent, dat de nieuwe vijver direct te maken krijgt met hogere watertemperaturen. Omdat de zuurstofplanten en bacteriën nog niet voldoende hebben kunnen groeien, kan dit leiden tot groei van algen in de vijver.

Controleer voordat je je vijver gaat aanleggen wel altijd de grondwaterstand. Wanneer deze zo hoog is dat de vijverkuil blank komt te staan, moet je zorgen dat je de vijverkuil met een speciale vuilwaterpomp droog houdt. De grondwaterstand kun je controleren door met een grondboor een gat te maken dat even diep is als het diepste punt van de vijver. Wanneer er geen water in dit gat komt te staan, levert het grondwater geen problemen op bij de aanleg van de vijver.

Beste tijd voor het aanleggen van vijver is het vroege voorjaar. Op de foto kun je de verschillende dieptes van de vijver zien. Werk bij het uitgraven van een vijver altijd plateau voor plateau.

Vijver aanleggen: grond afvoeren

Aanleggen van een vijver betekent altijd, dat er grond uit de tuin komt. Soms kan deze grond elders gebruikt worden, maar meestal zal het nodig zijn om deze grond te laten afvoeren. Bij verschillende bedrijven zijn containers te huur, waarin je de uitgegraven grond kunt storten. Houd er bij de keuze van het formaat van de container rekening mee, dat uitgegraven, losse grond een groter volume heeft dan de kuil waaruit het komt. Zo heb je voor de grond die uit een vijverkuil van 3.500 liter komt, al snel een container van 5 kubieke meter nodig. De uitgegraven grond is minder compact en neemt daardoor meer plaats in.

Vijver aanleggen: uitgraven van de vijverkuil

Voordat je begint met je vijver aanleggen, markeer je met latten of paaltjes de randen van de vijverkuil. Graaf de vijver vervolgens plateau voor plateau uit. Wanneer je een vijver aanlegt die deels 50 cm diep is en deels 80 cm, graaf je eerst de hele vijver uit tot 50 cm diepte. Pas daarna graaf je het deel uit, dat 80 cm diep moet worden. Zorg ervoor, dat de wanden van de vijverkuil zo recht mogelijk zijn.

Graaf overigens altijd vijf tot tien centimeter dieper uit dan dat de vijver moet worden. Op de bodem van de vijver kun je namelijk het beste een beschermende laag wit zand aanbrengen van deze dikte. Dit voorkomt lekraken van de vijver door wortels en achtergebleven stenen.

Controleer na het uitgraven de wanden van de vijver goed op eventuele restanten van boomwortels en haal deze allemaal weg. Een achtergebleven boomwortel kan zorgen voor een lek in het vijverfolie. Bij een voorgevormde vijver is dit risico een stuk kleiner.

Wanneer de vijverkuil eenmaal uitgegraven is, kun je het beste zo snel mogelijk de bodembescherming en het vijverfolie gaan aanbrengen. De wanden van de vijverkuil kunnen dan niet meer zo makkelijk inzakken of afbrokkelen.

Zorg dat de randen van de vijver overal precies even hoog zijn. Je kunt dit controleren met een lange lat met daarop een waterpas.

Bodembescherming aanbrengen

Na het graven van de vijverkuil breng je als bodembescherming zo’n vijf tot tien centimeter wit zand aan. Hiervoor kun je bijvoorbeeld speelzand voor zandbakken gebruiken. Deze zandlaag heeft twee functies: het beschermt je vijver tegen lekkage, maar zorgt er ook voor dat opstijgend grondwater naar de zijkanten van de vijver weggevoerd wordt. Hierdoor krijg je minder snel het probleem van opbollend vijverfolie. Vooral in gebieden met kleigrond moet je de zandlaag daarom niet te dun aanbrengen.

Nu kun je een speciale, rotvrije beschermingsdeken aanbrengen in de hele vijverkuil, dus ook tegen de vijverwanden. Deze deken geeft ook bescherming tegen lekkage door wortels, stenen en dergelijke. Beschermingsdeken kun je kopen bij dezelfde zaak als waar je je vijverfolie koopt, het wordt per strekkende meter vanaf de rol verkocht en is niet duur.

Hoeveelheid vijverfolie berekenen

De benodigde hoeveelheid vijverfolie voor je vijver kun je berekenen met de volgende formule:

Lengte:               Maximale lengte vijver + 2 x maximale diepte vijver + 1 meter
Breedte:             Maximale breedte vijver + 2 x maximale diepte vijver + 1 meter

Voorbeeld: als je een vijver van 3 x 4 meter gaat aanleggen, met een maximale diepte van 80 cm, heb je aan folie nodig:

Lengte:                3 + 2 x 0,80 + 1  =              5,60 meter
Breedte:              4 + 2 x 0,80 + 1 =               6,60 meter

Rond de uitkomsten altijd naar boven af. In dit voorbeeld zou je een stuk folie van 6 x 7 meter kunnen gebruiken voor je vijver.

Aanbrengen van het vijverfolie. Begin met de folie losjes in de vijverkuil te leggen en druk deze daarna tegen de bodem en wanden van de vijver. Zorg dat de folie nergens strak komt te staan. Werk op sokken of blote voeten om beschadiging van het vijverfolie te voorkomen.

Vijverfolie aanbrengen

Vijverfolie aanbrengen doe je op deze wijze: leg de folie eerst losjes in de vijver. Druk de folie voorzichtig tegen de bodem en de vijverwanden aan, en zorg dat deze nergens strak staat. Plooien en vouwen zien er nu erg opvallend en lelijk uit, maar deze worden dichtgedrukt als de vijver straks met water gevuld wordt.

Zorg dat over alle vijverranden ongeveer een halve meter folie ligt. Deze knip je pas af, als de vijver gevuld is of als de randafwerking klaar is.

Vijver aanleggen: voorgevormde vijver plaatsen

Bij het aanleggen van een voorgevormde vijver is de werkwijze anders. Eerst graaf je de vorm van de vijver zo goed mogelijk uit. Controleer regelmatig of de kuil de juiste vorm heeft, door de voorgevormde vijver erin te zetten. Zorg ervoor, dat de randen van de vijverbak iets hoger blijven dan de omringende tuin. Dit voorkomt dat er vuil water uit de tuin in de vijver kan lopen.

Wanneer de voorgevormde vijver in de kuil past, controleer je ook of deze waterpas staat en werk je zo nodig de kuil nog wat bij.

Zorg er bij het aanleggen van een vijver altijd voor, dat de randen overal waterpas lopen. Dit geldt voor een voorgevormde vijver (foto) maar ook voor een folievijver of betonnen vijver. In plaats van een lange waterpas kun je ook een lat gebruiken waarop je een kortere waterpas legt.

Tussen de vijver en de wanden van de uitgegraven kuil zal nu wat ruimte zitten. Deze moet je zoveel mogelijk opvullen. Dit doe je met een slurry: een mengsel van wit zand en water. Je kunt dit met een giter of tuinslang aanbrengen. Dit is een tijdrovend karwei, maar het zorgt ervoor dat de vijver muurvast in de grond komt te zitten en later niet kan verzakken. Blijf tijdens het opvullen van de ruimtes met slurry controleren of de vijverbak waterpas staat.

Randafwerking van de vijver

Afhankelijk van het type randafwerking dat je gekozen hebt, ga je nu of eerst de vijver vullen of eerst de randafwerking aanbrengen. Wanneer het voor de randafwerking handig is om vanuit de vijver te werken, doe je dit als eerste. Let wel goed op voor lekkage, je staat nu immers op het vijverfolie. Leg voor de zekerheid een extra beschermdoek in de vijver en werk op sokken of blote voeten.

Bekijk ook zeker de pagina over randafwerking van je vijver .

Vullen van de vijver

Als je klaar bent met je vijver aanleggen kun je de nieuwe vijver gaan vullen met leidingwater. Over het algemeen bevat leidingwater niet alle voor de plantengroei noodzakelijk stoffen. Je kunt de vijver daarom het beste direct behandelen met GH-Extra. Hiermee voeg je alle benodigde voedingszouten voor de waterplanten en zuurstofplanten toe en voorkom je dat de planten in de vijver afsterven.

Beplantingsplan

Nu de vijver gevuld is met water en voorzien is van de noodzakelijke voedingszouten, kun je de waterplanten erin gaan zetten (zoals zuurstofplanten voor in je vijver). Dit moet je zo snel mogelijk na het vullen van de vijver doen, behalve als je de vijver in het najaar hebt aangelegd. In dat geval moet je wachten tot het volgende voorjaar. Basis voor het aanplanten van de vijver is het beplantingsplan.

Op de pagina beplantingsplan lees je alles over het beplanten van je nieuwe vijver.