Een mooie vijver begint met een goed vijverontwerp. Door goed na te denken over zaken als de soort vijver, de plaats in de tuin en begroeiing ontstaat een ontwerp dat bij de tuin past. Op die manier krijg je een vijver waarvan je lang plezier zult hebben. Op deze pagina over een vijver ontwerpen kun je lezen, waaraan je allemaal moet denken bij het ontwerpen van je vijver.
Vijver ontwerpen: plaats in de tuin
Een vijver heeft zonlicht nodig. Kies daarom in je ontwerp voor de vijver een plaats in de tuin, waar tenminste zes uur per dag de zon schijnt. Een vijver die teveel in de schaduw ligt, krijgt problemen met de plantengroei en wordt daardoor gevoeliger voor algen.
Een ander aandachtspunt bij het ontwerpen van je vijver is vallende bladeren. Wanneer in een vijver in het najaar teveel bladeren vallen, ontstaat na verloop van tijd een dikke modderlaag op de bodem. Ook dit leidt tot groei van algen in de vijver. De vijver kan met een fijnmazig net worden afgedekt in het najaar, maar een plaats onder een boom is niet ideaal. Kies in het vijverontwerp daarom liever voor een plaats in de tuin die minder gevoelig is voor invallende bladeren.
Een vijver moet in het oog springen in de tuin. Kies daarom voor een plaats in de tuin, waar de vijver goed zichtbaar is vanaf het terras, maar als het enigszins kan ook vanuit binnenshuis.
Voorbeeld van een vijver met een strakke randafwerking. Bij het ontwerpen van deze vijver is ervoor gekozen, het terras te laten aansluiten op de vijver. Daarnaast is veel met grove kiezelstenen gewerkt.
Vijver ontwerpen: formaat en soort vijver
Formaat vijver
Een vijver moet qua formaat passen in de tuin waarin hij komt te liggen. Een te grote vijver in een kleine tuin of andersom oogt niet mooi. Formaat van de vijver en het formaat van de tuin moeten in verhouding zijn, al is dit natuurlijk ook een kwestie van persoonlijke voorkeur. Een vijver die niet meer dan 25% van de tuin inneemt, geeft meestal een mooi resultaat.
Soort vijver: natuurlijk of formeel
Vijvers kun je in twee soorten opdelen: natuurlijke vijvers en formele vijvers. Bij de eerste doort, een natuurlijke vijver, verloopt de overgang van water naar vasteland geleidelijk en bevindt zich bij de vijverrand meestal een zone met moerasplanten. Een natuurlijke vijver lijkt daarmee op een waterpartij die je in de vrije natuur zou kunnen aantreffen.
Een formele vijver heeft juist een strakke overgang tussen water en de rest van de tuin. Voorbeelden hiervan zijn een opgemetselde vijverrand, of een vijverrand die met hardhout is afgewerkt.
Een natuurlijke vijver is vooral mooi als je een grote vijver (minstens 25 vierkante meter wateroppervlakte) wil aanleggen. Bij dit formaat heeft de moeraszone bij de vijverrand de ruimte om flink te groeien. Een formele vijver is juist weer heel geschikt als je een kleinere vijver wilt ontwerpen en aanleggen. In de meeste stadstuinen is een formele vijver daarom de beste keus.
Behalve de keuze voor een formele of natuurlijke vijver, moet je bij het ontwerpen van je vijver ook aandacht hebben voor de inhoud ervan. Om een gezond biologisch evenwicht te kunnen opbouwen, moet een vijver een minimuminhoud van ongeveer 2.000 liter hebben. Een vijver die kleiner is, is gevoeliger voor problemen zoals groei van algen of slechte plantengroei.
Verder is natuurlijk van belang, wat je voor ogen hebt met de vijver. Wanneer je bijvoorbeeld een spiegelende wateroppervlakte wilt creëren met groepen waterlelies, zul je de vijver niet te klein moeten ontwerpen.
Vijver ontwerpen: vijverfolie, voorgevormde vijver of betonnen vijver
Een vijver kun je op verschillende manieren ontwerpen en aanleggen, maar je zult hoe dan ook een manier moeten kiezen om het water in de vijver te houden en te zorgen dat het niet in de grond wegloopt. Grofweg zijn hiervoor drie mogelijkheden: vijverfolie, een voorgevormde vijver of een betonnen vijver.
Vijverfolie
Vijverfolie is de voordeligste en makkelijkste manier om een vijver aan te leggen. Met vijverfolie kun je elke gewenste vorm vijver creëren, het is mogelijk om te werken met een verhoogde vijverrand en daarnaast is folie in vergelijking met de andere constructiemethoden het voordeligst. Folie heeft ook een nadeel: het is gevoeliger voor lekkage. Een scherp voorwerp kan makkelijk een gat of scheur in het folie veroorzaken.
Vijverfolie is er in verschillende diktes en kwaliteiten. Een belangrijk onderscheid is het materiaal, dit is PVC-folie of rubberfolie. PVC-folie is goedkoper, maar wordt na vijf tot tien jaar poreus, waardoor de vijver gaat lekken. Het complete vijverfolie moet dan vervangen worden. Rubberfolie is duurder, maar gaat tot wel 50 jaar mee. Daarnaast is rubberfolie soepeler en daardoor makkelijker te verwerken bij de aanleg van de vijver.
Voorgevormde vijver
Een voorgevormde vijver wordt in zijn geheel ingegraven in de tuin. Nadelen van dit systeem zijn dat de verkrijgbare vijverbakken meestal een vrij kleine inhoud hebben, je niet vrij bent in de keuze van de vorm van de vijver en dat een voorgevormde vijver relatief duur is. Daarnaast is het precies waterpas ingraven van een vijverbak een lastig karwei. Voordeel van een voorgevormde vijver is, dat deze minder snel lek zal raken dan een folievijver.
Betonnen vijver
Bij een betonnen vijver worden de vijverwanden en -bodem gemaakt van gewapend beton. Hiervoor moet een bekisting gebouwd worden in de vijverkuil. Een betonnen vijver die goed is aangelegd (in één keer gegoten met een gevlochten wapening) is vrijwel onverwoestbaar. Toch wordt dit systeem vrijwel niet meer toegepast. De constructie is erg duur, en wanneer het beton of de wapening niet 100% goed wordt aangebracht, kan de vijver in de winter stuk vriezen. Een lek dat op die manier ontstaat, is bijna nooit goed te dichten. De vijver moet dan meestal alsnog bekleed worden met vijverfolie.
Een voorgevormde vijver. Deze vijvers hebben meestal een kleine inhoud. Een voorgevormde vijver moet precies waterpas worden ingegraven in de tuin. Voordeel van een voorgevormde vijver is, dat deze niet makkelijk lek raakt.
Vijverontwerp maken
Een goed vijverontwerp bestaat uit tenminste de volgende onderdelen:
Plattegrond van de tuin
Op deze plattegrond van de tuin staat de vijver ingetekend. Je kunt met deze plattegrond beoordelen of de vijver goed ligt voor wat betreft zonuren, afstand tot bomen, nabij het terras, zichtbaar vanuit huis etcetera.
Dwarsprofiel van de vijver
Een goede vijver is niet overal even diep. Verschillende waterplanten vereisen een specifieke plantdiepte en vissen moeten een diep stuk hebben om ook een koude winter te overleven. De vijverbodem moet wel overal plat zijn; hellende vlakken kun je het beste vermijden. Het dwarsprofiel van de vijver laat zien, hoe diep de vijver op de verschillende plekken is. De meeste vijvers hebben voldoende aan een deel van ongeveer 50 cm diep en een deel van ongeveer 80 cm. In het ondiepe deel kunnen de zuurstofplanten groeien, in het diepere deel kunnen waterlelies staan en kunnen vissen overwinteren. Het ondiepe deel moet 50-60% van de vijveroppervlakte beslaan, het diepe deel de rest.
Een vijver die niet beschikt over een diep deel (80 cm) zal in de zomer teveel opwarmen, wat leidt tot sterke algengroei. Bovendien kunnen vissen in een te ondiepe vijver een koude winter niet overleven. Een vijver die juist te diep is, zal in het voorjaar langer koud blijven, waardoor de waterplanten niet snel genoeg uitlopen.
Naast de dieptes van 50 centimeter en 80 centimeter worden met name natuurlijke vijvers ook vaak voorzien van een speciale zone voor moerasplanten. Deze zone langs de vijverrand moet 10-20 centimeter diep zijn.
Voorbeeld van een dwarsprofiel van een vijver. Hierop kun je zien, hoe diep de vijver op verschillende plekken is. De verschillende dieptezones zijn nodig, om alle waterplanten straks de juiste plaats te kunnen geven in de vijver.
Beplantingsplan
Een beplantingsplan is een derde noodzakelijk onderdeel van het vijverontwerp. Waterplanten staan niet alleen voor de sier in de vijver. Deze planten houden het vijverwater helder. Een vijver zonder waterplanten zal alleen met behulp van een dure filterinstallatie enigszins helder gehouden kunnen worden. Bij het ontwerpen van de vijver is het daarom noodzakelijk, om alvast na te denken welke planten je waar in de vijver wilt zetten. Dit geef je aan in een beplantingsplan.
Vooral de zuurstofplanten zijn in dit opzicht heel belangrijk. Dit zijn de planten, die het vijverwater helder moeten houden. In het beplantingsplan van de vijver komt te staan, welke soort planten waar in de vijver komen.
Randafwerking van de vijver
Bij een natuurlijke vijver vormt de zone met moerasplanten een natuurlijke randafwerking van de vijver. Bij een formele vijver zul je hiervoor iets anders moeten kiezen. Meestal wordt voor de randafwerking van de vijver gebruik gemaakt van natuursteen, bakstenen of hardhout.
Randafwerking van de vijver is belangrijk. De vijverrand is een opvallend onderdeel. De manier waarop de randafwerking wordt uitgevoerd, bepaalt voor een groot deel de uitstraling van de vijver. Op de pagina Randafwerking vijver vind je hierover meer informatie.
Vijver ontwerpen: tot slot
Deze pagina bespreekt in vogelvlucht een aantal belangrijke onderdelen van een vijver ontwerpen. Natuurlijk komt bij het aanleggen en onderhouden van een mooie, gezonde vijver veel meer kijken. We raden je tot slot dan ook zeker aan, ook de rest van onze site goed door te lezen. Hier vind je allerhande informatie over filters, pompen, waterplanten, vijvervissen, bacteriën en nog veel meer.
Verder lezen: |